Als kunstenares en begeleider van creatieve groepen, zie ik dagelijks de waarde van diversiteit en openheid. We leven in een wereld die rijk is aan verschillende culturen, achtergronden, en verhalen. Wat ik steeds weer ervaar, is hoe belangrijk het is om open te staan voor deze diversiteit. Het zorgt niet alleen voor een diepere verbinding met anderen, maar verrijkt ook mijn rol als begeleider.
Of het nu een groep kinderen begeleid of een groep volwassenen is, elk individu brengt zijn eigen unieke perspectief met zich mee. Door te luisteren naar de ervaringen en inzichten van mensen uit verschillende doelgroepen, vergroot men niet alleen begrip, maar wordt ook het creatief proces beïnvloed. Wanneer men bewust ruimte maakt voor verschillende stemmen, kan men zien hoe ideeën samenkomen en iets nieuws creëren. Door de begeleiding aan te passen aan hun behoeften en verwachtingen. Maakt het de activiteit persoonlijker, en iedereen voelt zich meer betrokken.
De Kracht van Diverse Verhalen
Mensen dragen verhalen met zich mee die soms onzichtbaar blijven, totdat je echt luistert. Door actief ruimte te maken voor deze verhalen, leren we van elkaar. Iemand kan bijvoorbeeld een totaal ander perspectief hebben door hun ervaringen met een ander land, een andere cultuur, of levensgebeurtenissen die je zelf nog nooit hebt meegemaakt. Het is ongelooflijk waardevol om die verhalen naar boven te halen en te zien hoe ze het creatieve proces kunnen inspireren.
Als ik bijvoorbeeld iemand begeleid die gewend is aan een andere manier van werken of denken door hun culturele achtergrond, ontdek ik vaak nieuwe technieken of andere invalshoeken voor creativiteit. Deze verhalen verrijken niet alleen de sessie, maar bieden mij ook nieuwe inzichten die ik later weer kan gebruiken bij andere groepen.
Voorbeeld:
Als ik bijvoorbeeld iemand begeleid die afkomstig is uit een cultuur waar werk en productiviteit vooropstaan, merk ik dat creatief bezig zijn soms als een onbekend terrein voelt. In Nederland hebben we vaak de vrijheid om te kiezen uit allerlei creatieve bezigheden — van schilderen en beeldhouwen tot schrijven en fotografie. Maar in sommige landen of culturen wordt de nadruk meer gelegd op werken en presteren, en is er weinig ruimte voor creatief experimenteren. Dit kan betekenen dat iemand simpelweg niet weet hoe ze moeten beginnen met een creatieve activiteit. De vrijheid om te creëren kan dan eerder overweldigend zijn dan bevrijdend.
In zo'n situatie is het mijn taak om die persoon bij de hand te nemen en ze stap voor stap door het creatieve proces te leiden. Soms begint dat met hele simpele opdrachten, zoals het maken van een tekening of collage zonder regels of verwachtingen, een klein begin maken, of te laten zien hoe je met 2 of 3 hele simpele vormen een figuur kunt maken. Dit helpt om de drempel te verlagen en laat zien dat creativiteit niet altijd een duidelijk plan hoeft te hebben, en niet altijd perfect hoeft te zijn.
Wat bijzonder is, is dat ik door die begeleiding vaak zie hoe creativiteit langzaam opbloeit bij deze mensen. Ze ontdekken nieuwe kanten van zichzelf en realiseren zich dat creativiteit een vorm van zelfexpressie is, die niet vastzit aan regels of doelen. Dit moment van groei en ontdekking verrijkt niet alleen hun ervaring, maar ook die van mij. Deze nieuwe inzichten en methoden neem ik vervolgens mee naar andere groepen, waardoor elke sessie een nieuwe kans wordt om te leren en te verbinden.
Het Leren van Anderen
Als begeleider ben je constant in de 'leerstand'. Ik geloof dat ik net zo veel leer van de mensen die ik begeleid, als zij van mij. Openstaan voor nieuwe perspectieven, technieken, en ervaringen zorgt ervoor dat ik blijf groeien, zowel als kunstenaar als begeleider. Deze groei vertaalt zich direct in de kwaliteit van de activiteiten die ik aanbied.
Door anderen de ruimte te geven om hun ervaringen te delen, ontstaat er een gedeeld leerproces waarin ik nieuwe ideeën kan omarmen en toepassen. Dit zorgt ervoor dat ik mensen op een diepere manier kan ondersteunen in hun creatieve reis.
Het begint allemaal met luisteren en ruimte geven. Ik probeer altijd een omgeving te creëren waarin iedereen zich veilig en welkom voelt om hun unieke perspectieven te delen. Of het nu gaat om een nieuw creatief idee, een verhaal uit hun verleden, of gewoon een andere manier van denken — het is allemaal waardevol.
Door open te staan voor anderen, kan ik beter inspelen op de behoeften van elke persoon en wordt de activiteit niet alleen een plek voor creatie, maar ook voor verbinding. Het delen van verhalen en het leren van elkaar versterkt niet alleen de groepsdynamiek, maar geeft ook iedereen het gevoel dat ze bijdragen aan iets groter dan henzelf.
Actief Luisteren
Diversiteit brengt nieuwe inzichten, technieken, en vooral een diepere verbinding met elkaar.
Dus, de volgende keer dat je in een groep werkt of een activiteit begeleidt, moedig ik je aan om te luisteren, ruimte te geven, en je open te stellen voor wat anderen te bieden hebben. Wie weet wat voor prachtige creaties en inzichten er uit die verbinding kunnen ontstaan! Ik heb een aantal tips om actief te kunnen luisteren voor jullie, zodat jullie deze de volgende keer wellicht in jullie eigen praktijk toe kunnen passen.
Actief luisteren is een essentiële vaardigheid, vooral wanneer je mensen begeleidt of samenwerkt in een creatieve omgeving. Het gaat verder dan alleen horen wat iemand zegt; het betekent dat je volledig aanwezig bent in het gesprek en laat zien dat je de ander echt begrijpt. Als persoon met ADHD weet ik als geen ander hoe moeilijk het soms kan zijn om echt te luisteren. Vaak heb ik de neiging om meteen een eigen verhaal te willen delen, vooral als ik enthousiast raak. Maar ik besef dat het in die momenten niet om mijn verhaal gaat, en door bewust te vertragen en de focus op de ander te leggen, wordt het gesprek waardevoller voor iedereen.
Hier zijn een paar manieren om actief te luisteren:
Geef volledige aandacht: Dit betekent dat je je volledig richt op de persoon die spreekt. Laat je niet afleiden door je telefoon, andere taken, je eigen gedachten, of het willen vertellen van je eigen verhaal. Maak oogcontact en laat door je houding zien dat je openstaat voor wat er gezegd wordt.
Gebruik non-verbale signalen: Knikkend, glimlachend, of zelfs je wenkbrauwen optrekken kan laten zien dat je de ander volgt en begrijpt. Deze non-verbale signalen moedigen de spreker aan om verder te gaan en laten zien dat je betrokken bent.
Samenvatten en doorvragen: Herhaal kort wat de ander heeft gezegd om te bevestigen dat je het goed hebt begrepen. Bijvoorbeeld: "Dus als ik het goed begrijp, voel je je soms onzeker over hoe je moet beginnen met een creatieve opdracht?" Dit toont niet alleen dat je luistert, maar biedt ook ruimte voor verduidelijking. Doorvragen helpt om dieper in het verhaal te duiken en zorgt ervoor dat je beter begrijpt wat iemand bedoelt.
Wees geduldig: Geef de ander de tijd om zijn gedachten te vormen en te uiten. Onderbreek niet en vul geen stiltes in. Dit geeft de spreker de ruimte om na te denken en moedigt aan om verder te delen.
Vermijd oordelen en adviezen geven: Wanneer je actief luistert, gaat het erom de ander te begrijpen, niet om meteen te reageren of oplossingen aan te dragen. Soms wil iemand gewoon gehoord worden, en door direct met adviezen te komen, kun je dat proces verstoren. Wacht tot je duidelijk begrijpt wat de ander nodig heeft voordat je reageert.
En tot slot wil ik nog iets heel belangrijks toevoegen:
6. Neem opmerkingen als "Ik kan het niet" serieus;
Wanneer iemand zegt "Ik kan het niet," is het belangrijk om dit serieus te nemen. Het kan een teken zijn van onzekerheid of angst om te falen. Door deze gevoelens te erkennen en samen naar oplossingen te zoeken, geef je de ander het vertrouwen dat ze in staat zijn om te groeien en iets nieuws te leren. Soms kan een beetje extra begeleiding of een aanmoediging het verschil maken tussen opgeven en doorzetten.
Actief luisteren zorgt voor een diepere verbinding en maakt het mogelijk om meer te leren van de mensen die je begeleidt. Het geeft ook de ander het vertrouwen dat hun perspectief waardevol is, dat je ze serieus neemt, en open staat voor verandering of een gesprek.
Door open te staan voor mensen, verhalen en perspectieven, vinden we niet alleen nieuwe inspiratie, maar ook een gedeelde menselijkheid. Dat is voor mij de ware kracht van creativiteit en samenwerking.
Comentaris